1. Overweeg het verwerpen van een nalatenschap
Bij het erven van een nalatenschap heb je drie mogelijkheden om te overwegen.
Als je vermoedt dat de nalatenschap voornamelijk schulden bevat of als je liever wilt dat jouw kinderen in jouw plaats erven, kun je ervoor kiezen om de nalatenschap te verwerpen. In dat geval hoef je zelf geen erfbelasting te betalen. Let op, als je niet zeker weet of je de nalatenschap wilt aanvaarden, is het beter om geen handelingen te verrichten die het tegenovergestelde doen vermoeden. Je mag bijvoorbeeld niet beginnen met het leeghalen van de woning van de overledene of goederen voor jezelf opeisen.
Daarnaast kun je ervoor kiezen om de nalatenschap te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Hierbij wordt er een inventaris opgesteld om te bepalen hoeveel activa en schulden er zijn. Als je een nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving aanvaardt, hoef je alleen de schulden te betalen met het beschikbare actief.
Het verwerpen van een nalatenschap en het aanvaarden ervan onder voorrecht van boedelbeschrijving moeten plaatsvinden via een nazorgconsulent zoals DLP.
2. Testamenten kunnen herroepen worden
Een testament kan een handig instrument zijn om iets toe te kennen aan een niet-familielid of om het erfdeel van een erfgenaam aan te passen. Dit komt vaak voor bij feitelijk samenwonende partners, aangezien zij volgens de wet geen erfrecht hebben en wettelijk samenwonende partners slechts beperkt erven. Een testament opstellen kan hun erfrecht uitbreiden.
Houd er rekening mee dat je een testament later kunt wijzigen of vervangen. Als jij en je partner uit elkaar gaan, kan de nazorgconsulent het testament eenvoudig wijzigen, zelfs zonder medeweten van de betrokken persoon. Het is dus belangrijk om het testament niet uit het oog te verliezen en tijdig wijzigingen aan te brengen of deze situatie al in het testament te voorzien.
3. Verschillen tussen wettelijk samenwonen en huwelijk
Je hoort wel eens de vraag: “Waarom trouwen als je wettelijk kunt samenwonen?” Maar er zijn wel degelijk significante verschillen tussen huwen en wettelijk samenwonen.
Het is een misvatting om te denken dat wettelijk samenwonende en getrouwde koppels dezelfde bescherming genieten als het gaat om erven. Echtgenoten erven niet alleen het vruchtgebruik van de gezinswoning, maar ook het vruchtgebruik van de hele nalatenschap (zoals rente op aandelen, dividenden, enz.). Bovendien kan het vruchtgebruik van de gezinswoning van de wettelijk samenwonende partner beperkt worden via een testament, in tegenstelling tot het vruchtgebruik van een getrouwd koppel. Een wettelijk samenwonende partner is dus geen beschermde erfgenaam.
Een ander belangrijk verschil tussen trouwen en wettelijk samenwonen is het huwelijkscontract. Een huwelijkscontract is niet alleen een overeenkomst die aangeeft wat de echtgenoten vandaag toekomt, maar ook wat hen later zal toekomen. Regelingen en clausules (zoals keuzebedingen) kunnen worden opgenomen, er kan worden nagedacht over constructies waarmee echtgenoten elkaar meer of minder kunnen laten erven, kinderen kunnen worden beschermd, enz. Op deze manier gaan een huwelijkscontract en erfrecht hand in hand. Voor wettelijk samenwonenden bestaat er geen alternatief contract dat de vermogensrechtelijke en erfrechtelijke aanspraken van de partners regelt.
Een laatste verschil dat niet over het hoofd mag worden gezien, is dat wettelijk samenwonen een verklaring is, terwijl huwelijk een overeenkomst is. Hoewel de verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand eenvoudig en snel kan verlopen, geldt hetzelfde voor het beëindigen van het wettelijk samenwonen. Een wettelijk samenwonen kan namelijk eenzijdig ongedaan worden gemaakt. Onthoud: als een wettelijk samenwonen eindigt, eindigt ook direct het recht van vruchtgebruik op de gezinswoning.
4. Testamenten moeten persoonlijk en schriftelijk worden opgesteld
In onze moderne samenleving is het zeldzaam dat documenten - vooral officiële documenten - met de hand moeten worden geschreven. Maar voor eigenhandige testamenten is dit nog steeds het geval. Een testament dat op een computer is getypt, is dus ongeldig!
Als je niet zeker bent bij het opstellen van je testament, biedt een openbaar testament de oplossing. Bij zulke testamenten dicteert de erflater de inhoud aan de nazorgconsulent in het bijzijn van twee getuigen. De nazorgconsulent legt de wensen vast in een akte. Het voordeel is dat de nazorgconsulent meteen de geldigheid van de inhoud kan controleren.
Een testament moet ook persoonlijk worden opgesteld. Dit betekent dat het alleen jouw eigen wensen bevat. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar veel koppels denken dat ze samen één testament kunnen opstellen. Als je als koppel identiek hetzelfde testament wilt hebben, werk dan met twee aparte documenten (spiegeltestamenten), maar niet in hetzelfde document. Het veiligste is om het testament te laten opstellen (en bewaren) door de nazorgconsulent. Een testament dat niet rechtsgeldig is (of niet wordt teruggevonden), heeft namelijk geen effect. Daardoor wordt de werkelijke wil van de erflater niet gerespecteerd.
5. Controleer je levensverzekering
We bekijken onze levensverzekeringen niet elke dag, dat is zeker! Toch kan het nuttig zijn om je levensverzekering eens onder de loep te nemen. Onthoud dat de levensverzekeraar wettelijk verplicht is om het kapitaal uit te keren aan de persoon die is aangewezen in de begunstigingsclausule. Het kan zijn dat je in het verleden de naam van je partner hebt opgegeven, maar dat je inmiddels gescheiden bent. Voor de verzekeraar maakt het geen verschil, zij zullen te goeder trouw het kapitaal uitkeren aan de persoon die is aangewezen in de levensverzekering. Vergeet dus niet om de nodige wijzigingen aan te brengen.
Een andere reden om je levensverzekering nader te bekijken, is dat de formulering van de begunstigde tegenwoordig extra belangrijk is geworden. Voorheen werd er onderscheid gemaakt tussen “wettelijke erfgenamen” als begunstigde en “de nalatenschap” als begunstigde. In het eerste geval werden de regels van de wettelijke erfopvolging gevolgd (afstammelingen, broers/zussen, ouders, ooms/tantes, neven/nichten, enz.), maar bij de aanduiding van “de nalatenschap” als begunstigde werd ook rekening gehouden met de voorrang van testamentaire erfgenamen.
Tegenwoordig moeten zowel de aanduiding “wettelijke erfgenaam” als “de nalatenschap” worden gelezen als “de nalatenschap”, waardoor er in principe altijd rekening wordt gehouden met de testamentaire erfgenamen bij de uitkering van de levensverzekering. Als de erflater de uitkering uit de levensverzekering alleen wil toekennen aan zijn wettelijke erfgenaam (en niet aan zijn testamentaire erfgenamen), moet dit expliciet worden vermeld.
Neem contact met ons op voor meer informatie of hulp bij het plannen van jouw nalatenschap en testament. Ons deskundige team staat klaar om je te ondersteunen en je vragen te beantwoorden.
