We gebruiken vaak de termen “erfenis”, “nalatenschap” en “vermogen”. Het is eigenlijk beter om te spreken van de “fictieve massa” als we het hebben over de reserve, of minimaal erfdeel, van de langstlevende partner en hun kinderen.

Sommige erfgenamen zijn beschermd door ons erfrecht. Je kinderen zullen dus de helft van je “vermogen” behouden. Dus ze erven altijd samen minstens de helft. Het aantal kinderen bepaalt hoeveel ze elk minimaal erven. Als er één kind is, krijgt hij of zij de helft van de gemeenschap. Als er twee zijn, wordt de helft opgedeeld in evenredige delen. Als gevolg hiervan ontvangen ze ten minste een kwart, bij drie kinderen is dat 1/6, enz.

Door bij leven een aanzienlijk deel van hun vermogen aan hun kinderen te schenken of te legateren, kan een ouder deze regel omzeilen. Er zou minder vermogen zijn en minder kinderen worden ontvangen als gevolg hiervan.

De wet biedt correcties om zo’n situaties te voorkomen. Bij het bepalen van de erfdelen is de basis niet het vermogen zoals het er uitziet op het moment van het overlijden van de ouder. Testamenten en schenkingen die bij leven worden gedaan, worden door de notaris gecontroleerd. Deze worden toegevoegd aan het vermogen om bepaalde oneerlijke situaties te voorkomen. De juridische term voor deze “gecorrigeerde” nalatenschap is “de fictieve massa”. Om het kort te maken: Wanneer een ouder bij leven driehonderdduizend euro heeft geschonken aan zijn neefje, met wie hij een betere band had dan met zijn kinderen, zou die driehonderdduizend euro terug worden toegevoegd aan het te verdelen vermogen. Als gevolg hiervan krijgt de notaris een nauwkeuriger beeld van het aantal kinderen dat elk nog moet worden toegewezen. Als de schenking de kinderen benadeeld, kunnen ze een inkorting van de vordering vragen om toch hun minimaal erfdeel te krijgen. De inkorting vordert dus niet automatisch; de benadeelde kinderen moeten ervoor zorgen dat het gebeurt.

Niet alle schenkingen worden zomaar terugbetaald. Als gevolg hiervan kan iemand ook een schenking “buiten erfdeel” doen. Dit betekent dat de donatie niet wordt opgenomen in de fictieve massa. Dit soort schenkingen buiten erfdeel zijn echter beperkt tot de grenzen van het “beschikbaar deel”. Dit deel is niet beperkt tot beschermde erfgenamen, zoals kinderen. Het is de helft van je vermogen waard.

Met andere woorden, het is niet nuttig om voordat je sterft nog een deel van je vermogen weg te schenken, zodat je kinderen minder erfrecht krijgen. Door correcties te gebruiken, kunnen uw kinderen toch een minimaal wettelijk erfdeel krijgen. Is dit nog steeds een beetje ingewikkeld?